Vragen en antwoorden duurzame energie

Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn om de gevolgen van de klimaatverandering zo veel mogelijk te verminderen. Om dit te bereiken zijn veel maatregelen nodig.

Aan de ene kant maken fabrieken hun producten op een schonere manier. Boeren en tuinders moeten de uitstoot van CO₂ verminderen. We stappen over van fossiele brandstoffen (zoals benzine) naar duurzame energie en ook besparen we zoveel mogelijk energie.

Aan de andere kant gaan we meer duurzame energie opwekken. Tot 2030 kan dat opwekken vooral met zonnepanelen en windturbines.

Windenergie opwekken gebeurt voor het grootste deel op zee. Maar dat is niet genoeg om ons doel te halen. Daarom hebben we afgesproken dat we ook op land zonne- en windenergie gaan opwekken. Zaanstad onderzoekt de mogelijkheden voor windenergie om te kijken of ze hiermee aan haar eigen doelstellingen kan bijdragen.

Zaanstad valt in de energieregio Noord-Holland Zuid. Deze energieregio wil 2,7 Terawattuur (TWh) aan duurzame energie in de regio opwekken. Dat heeft de energieregio beschreven in een plan: de Regionale Energie Strategie (RES). Dit plan beschrijft hoe onze energieregio de overstap kan maken naar duurzame energie.

Op 27 mei 2021 heeft de gemeenteraad van Zaanstad ingestemd met de Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 van deze regio. Met dit besluit heeft de raad ingestemd met de realisatie van 2,7 TWh aan duurzame energie in de regio Noord-Holland Zuid.

In 2030 willen alle energieregio’s samen 35 Twh duurzame energie op land opwekken. Dat is bovenop de plannen voor wind op zee en twee kerncentrales waarvoor recent een verkenning is gestart.

Voor windturbines op land en op zee is ruimte nodig en dit is beide schaars. Nederland is een dichtbevolkt land en dus moet er goed worden gekeken waar windturbines kunnenkomen. Er moet rekening worden gehouden met factoren zoals het geluid en de slagschaduw van windturbines. Zelfs op zee is de ruimte relatief beperkt. Zo hebben vissers ruimte nodig, zijn grote delen van de zee natuurgebied, oefent Defensie op en boven zee en zijn er drukke scheepvaartroutes.

60% van onze elektriciteitsbehoefte wordt in 2030 opgewekt op zee. Om in de totale elektriciteitsbehoefte te voorzien is ‘wind op zee’ niet genoeg. Daarom moeten we ook zoeken naar plekken op land om windenergie op te wekken.

De gemeente wekt op dit moment (2023) 9 % van de energiebehoefte op met zon. Dit ligt onder het landelijk gemiddelde. Beide technieken zullen nodig zijn om onze energiedoelen te halen. Windenergie is ongeveer twee keer efficiënter dan zon. Dit heeft te maken met het aantal uren per jaar die zonnepanelen opwekken en die windturbines per jaar draaien. Windturbines kunnen ten minste twee keer meer uren per jaar energie opwekken.

Ook is het beter om zonne- en windenergie te combineren: de zon schijnt overdag en het waait vooral ’s nachts. Zo wordt het energienet het beste benut. Daarom zoeken we naar plaatsen voor zonne-energie én windenergie.

Startnotitie uitwerking zoekgebied windenergie NZKG.pdf

Dit is een gebied waar naar mogelijkheden voor windenergie worden gezocht. Het is dus nog niet zeker of er windturbines komen.

Het gebied is aangewezen vanwege de ligging langs het kanaal en de combinatie met industrie. Uitgangspunt was om de zoekgebieden passend in het landschap te kiezen. Als windturbines langs een grote weg of water en op een industrieterrein worden geplaatst, wordt dat landschappelijk als positief beoordeeld. De combinatie met industrie is gunstig, omdat dat verder weg van woonbebouwing is en de stroom dan dichtbij de verbruikers wordt opgewekt. Omdat natuurgebieden werden uitgesloten voor windenergie, vielen veel andere gebieden in de regio af.

In de startnotitie staat dat we onderzoeken of er windenergie kan worden opgewekt in het gebied langs het Noordzeekanaal. De gemeenteraad heeft in februari 2022 de startnotitie vastgesteld. Dat betekent dat we het zoekgebied nu mogen uitwerken.

Samen met de omgeving en belanghebbenden stellen we spelregels op. Daarin staat onder welke voorwaarden er windmolens in het zoekgebied kunnen komen. We doen ook onderzoek naar de mogelijke plaatsen voor windturbines.

Als de spelregels af zijn, leggen we ze voor aan de gemeenteraad. Die kan de spelregels vaststellen.

De spelregels moeten duidelijk maken onder welke voorwaarden er windmolens in het gebied kunnen komen. Zo weet iedereen wat ze kunnen verwachten als het om windenergie in het Noordzeekanaalgebied gaat.

De gemeenteraad en de provincie bepalen of er windturbines in het gebied mogen komen.  Zij moeten alle belangen meewegen in hun besluiten over windenergie. Dat zijn onder andere de maatschappelijke belangen van voldoende duurzame energie en de belangen van omwonenden zoals woongenot, uitzicht en een leefbare omgeving. Bij het uitwerken van het zoekgebied windenergie is ons doel om de belangen goed inzichtelijk te maken zodat gemeente en provincie goed afgewogen besluiten kunnen nemen.

Op dit moment zijn er geen landelijke afstands- of milieunormen voor geluid, slagschaduw en veiligheid van windturbines. Het rijk bereidt deze normen voor met een onderzoek. De verwachting is dat er begin 2024 nieuwe landelijke normen zijn. Tot die tijd kunnen er lokaal milieunormen worden bepaald voor windprojecten.

Bij het vaststellen van de startnotitie zoekgebied windenergie heeft de Zaanse gemeenteraad aangegeven dat gemeente Zaanstad pas concrete projecten in behandeling neemt als er landelijke afstands- of milieunormen gelden. Tot die tijd werkt de gemeente aan het onderzoek naar de mogelijkheden en de spelregels voor het zoekgebied. In plaats van de landelijke normen werkt ze met verschillende vuistregels.