Oekraïense vluchtelingen

Op de website RefugeeHelp vindt u veel algemene informatie, ook in het Oekraïens. 

Biedt u onderdak aan een derdelander uit Oekraïne? Dan is het heel belangrijk om na te gaan of u na 4 maart nog opvang mag of wilt blijven bieden. Zo voorkomt u mogelijke financiële gevolgen. Onderstaand leggen we uit hoe dit zit, wat u moet doen en waar u terecht kan voor meer informatie.

Voor welke groep vluchtelingen uit Oekraine geldt dit?

De meeste vluchtelingen uit Oekraïne hebben in Nederland recht op bescherming onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB). Dit geeft ze bepaalde rechten in Nederland, zoals het recht op opvang. Voor een kleine groep vluchtelingen uit Oekraine geldt de Richtlijn Tijdelijke Bescherming na 4 maart 2024 niet (meer). Het gaat om derdelanders die in Oekraïne een tijdelijke verblijfsvergunning hadden en naar Nederland zijn gevlucht voor de oorlog. Ze werkten of studeerden in Oekraïne, maar zijn afkomstig van een ander land. Na 4 maart 2024 vervalt het verblijfsrecht, het recht op een opvangplek bij de gemeente of bij u, voor deze groep derdelanders. Dit betekent dat zij Nederland moeten verlaten. Tenzij ze een asielaanvraag hebben lopen of een reguliere vergunning hebben voor werk of studie.

Hoe kunt u achterhalen of u uw gast nog mag opvangen na 4 maart?

• Vraag uw gast of deze een brief van de IND heeft ontvangen.
• Staat hierin dat uw gast moet vertrekken uit Nederland? Stop dan met onderdak bieden en zorg dat hij niet meer op uw adres staat ingeschreven. Zo voorkomt u dat toeslagen of uitkeringen worden stopgezet.
• Kan uw gast aantonen een asielaanvraag te hebben lopen of heeft deze een studie/werkvergunning? Dan mag u onderdak blijven bieden. Maar voordat u besluit om de opvang door te zetten, is het goed om te weten wat de gevolgen zijn. Het kán namelijk van invloed zijn op de hoogte van uw uitkering, toeslagen of gemeentelijke belastingen (reinigingsheffing en rioolheffing).

Meer weten over mogelijke gevolgen voor uw toeslagen?

Ontvangt u 1 of meerdere toeslagen? Controleer of uw gast uw toeslagpartner is, want verlengen van de opvang kan gevolgen hebben voor uw huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag en kindgebonden budget. Kijk op de website van Dienst Toeslagen: Heb ik een toeslagpartner? (toeslagen.nl/partner).

Bel met vragen over uw persoonlijke situatie met de BelastingTelefoon via 0800 – 0543.

Meer weten over mogelijke gevolgen voor uw uitkering of gemeentelijke heffingen?

Als uw gast meetelt als huisgenoot, kan dit gevolgen hebben voor uw bijstandsuitkering of gemeentelijke heffingen. Omdat dit per gemeente verschilt, kunt u het beste met uw gemeente contact opnemen.

Wat kan uw gast doen?

Is uw gast een derdelander die na 4 maart geen recht meer heeft op tijdelijke bescherming? Dan is het advies om voor 4 maart 2024 aan het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA) door te geven dat hij/zij bij een gastgezin woont. En dan kan meteen worden doorgegeven of de opvang door het gastgezin voortgezet wordt of niet. Uw gast kan hiervoor bellen met de COA-informatielijn via 088 7157 000 of mailen naar info@coa.nl.

Andere vragen?

U en uw gast kunnen voor vragen over bijvoorbeeld de opvang of beëindiging hiervan, terecht bij Vluchtelingenwerk.
Te bereiken via de website www.refugeehelp.nl. Via de contactpagina kunt u een afspraak maken.

Het is belangrijk dat Oekraïense vluchtelingen die in gemeente Zaanstad verblijven zich registreren in het Basisregistratie Personen (BRP) bij de gemeente Zaanstad. Alleen zo kunnen wij de hulp bieden die nodig is en kunnen vluchtelingen zaken regelen zoals werk en leefgeld. Met registratie in BRP krijgen vluchtelingen een BSN nummer dat nodig is voor het aanvragen van leefgeld. Ook is een BSN nodig om te kunnen werken.

Inschrijven/registratie bij gemeente Zaanstad

Registreren kan alleen op afspraak bij de afdeling Burgerzaken van gemeente Zaanstad. U kunt online een afspraak maken of bellen met 14 075.

Registratie van vluchtelingen bij gastgezinnen alleen via telefonische afspraak

Voor de registratie van vluchtelingen uit Oekraïne die bij gastgezinnen verblijven, belt u met 14 075. De afdeling Burgerzaken neemt daarna met u op om een afspraak in te plannen.

Belangrijk om wijzigingen door te geven

Wij horen het graag wanneer vluchtelingen gemeente Zaanstad verlaten. Dit geeft u door via e-mailadres digitaal@zaanstad.nl.

Vluchtelingen uit Oekraïne hebben recht op een financiële ondersteuning per maand. Dit wordt leefgeld genoemd. Dit bedrag is voor kleding en andere persoonlijke uitgaven. Om leefgeld te kunnen ontvangen, moeten vluchtelingen geregistreerd zijn in het Basisregistratie Personen (BRP) van de gemeente Zaanstad en een BSN-nummer hebben.

Met ingang van 1 oktober 2023 verandert de hoogte van het leefgeld voor eten, kleding en extra toelage bij een gastgezin.

Vanaf deze datum is de hoogte onder andere afhankelijk van de grootte van het gezin en inkomsten uit arbeid van alle gezinsleden . Het leefgeld verandert om het eerlijker te maken in vergelijking met andere groepen in Nederland. Ook asielzoekers, statushouders en Nederlanders met een bijstandsuitkering hebben financiële hulp van de overheid nodig. De regels die voor hen gelden, gaan nu ook gelden voor Oekraïense vluchtelingen. Bij het bepalen van de nieuwe bedragen is gekeken naar de regelingen die voor hen gelden en naar het adviesbedrag van het Nibud voor gas, water en licht voor één extra persoon in een gastgezin.

De belangrijkste wijzigingen per 1 oktober 2023 zijn:

• Het bedrag voor eten (voorheen € 205,- per persoon) wordt afhankelijk van de grootte van uw gezin. Hoe meer mensen in uw gezin, hoe lager het bedrag per persoon.
• Woont u in een gemeentelijke opvanglocatie? U krijgt dan geen geld voor eten. 
• Het bedrag voor kleding en persoonlijke uitgaven (voorheen € 55,- per persoon) wordt verhoogd naar € 56,12 per persoon per maand. 
• Wordt u particulier opgevangen, bijvoorbeeld door een gastgezin? Dan krijgt u een extra toelage voor wonen (voorheen € 215,- per volwassene en € 55,- per minderjarige) van € 93,- per persoon per maand
• Vanaf 1 februari veranderen ook de regels voor werk en leefgeld. Als iemand van 18 jaar of ouder gaat werken wordt voortaan het leefgeld van het hele gezin stopgezet. Dit gebeurt ook als iemand van 18 jaar of ouder een uitkering ontvangt van de Nederlandse overheid, bijvoorbeeld de werkloosheidsuitkering of een uitkering voor arbeidsongeschiktheid.  

De bedragen vanaf 1 oktober 2023:

Hoe leefgeld aanvragen?

Vluchtelingen die in het BRP staan geregistreerd, kunnen het leefgeld aanvragen op het wekelijks inloopspreekuur op woensdagochtend van 09.00 tot 12.00 uur in het stadhuis van Zaanstad, Stadhuisplein 100. U kunt zich melden bij de receptie, een afspraak maken is niet nodig. U  neemt dan mee: 

• Uw identiteitsbewijs of paspoort en indien van toepassing van uw partner en kind(eren). Zij dienen ook bij de afspraak aanwezig te zijn.
• Als u een Nederlandse bankrekening heeft geopend, neemt dan uw bankpas mee.
• Kinderen van 18 jaar en ouder moeten zelf het leefgeld aanvragen.

Vluchtelingen die nog niet geregistreerd staan in het BRP kunnen bij de afdeling Burgerzaken van gemeente Zaanstad een afspraak inplannen om dit te regelen of bel met 14 075. 

Uitbetaling van het leefgeld

De uitbetaling van het leefgeld is op de eerste van de maand op een Nederlandse bankrekening. 

Belangrijk om wijzigingen door te geven

• Bankrekening
  Wanneer u een bankrekening heeft geopend, vragen wij u een foto van uw bankpas te mailen naar digitaal@zaanstad.nl met vermelding van uw BSN. Wij kunnen dan uw leefgeld naar u overmaken.
• Verhuizing
  Als u verhuist, moet u dit doorgeven aan de gemeente Zaanstad. Ook dit kan via digitaal@zaanstad.nl.
• Op reis
  Wanneer u op reis gaat buiten de gemeente, moet u dit melden via digitaal@zaanstad.nl. Wij zetten uw leefgeld dan tijdelijk stop, totdat u zich weer meldt bij de gemeente Zaanstad.
• Betaald werk melden bij de gemeente 
  Als vluchtelingen uit Oekraïne betaald werk gaan doen, hebben zij geen recht meer op leefgeld. Vanaf 1 februari 2023 geldt dit voor alle gezinsleden.  Als u een baan heeft, dan bent u verplicht dit te melden bij de gemeente Zaanstad. Dit geeft u door via e-mailadres digitaal@zaanstad.nl.

In een aantal gevallen kunt u een aanvullende vergoeding krijgen voor bijzondere kosten

Het gaat om:

• Kosten van een officiële vertaling van verblijfsdocumenten en bijbehorende noodzakelijke reiskosten.
• Kosten voor de vertaling van bewijsstukken.
• Reiskosten voor een bezoek aan de ambassade van Oekraïne of de Immigratie- en Naturalisatiedienst of om persoonlijke medische redenen, als deze niet vergoed worden vanuit de Regeling Medische Zorg Oekraïne of de zorgverzekering.

Deze kosten worden alleen vergoed als het niet vanuit een andere regeling vergoed wordt.
U kunt een vergoeding aanvragen voor buitengewone kosten via digitaal@zaanstad.nl. Het kan zijn dat u gevraagd wordt om bewijsstukken aan te tonen.

Wekelijks inloopspreekuur voor vragen over leefgeld

Elke woensdagochtend van 09.00 tot 12.00 uur is er op het stadhuis een inloopspreekuur waar u met uw vragen over het leefgeld terecht kunt.  Er is een Oekraïense tolk aanwezig. U kunt zich melden bij de receptie van het stadhuis van Zaanstad (Stadhuisplein 100), een afspraak maken is niet nodig.

Ook kunt u voor meer informatie kijken op www.refugeehelp.nl. Meer informatie over leefgeld vindt u op de website van de Rijksoverheid.

Onderwijs voor kinderen 

Leerlingen die nieuw zijn in Nederland gaan naar speciale scholen voor nieuwkomers. Het Nederlandse onderwijssysteem is anders dan in de Oekraïne. 

• Kinderen van 2-3 jaar kunnen naar de voorschoolse opvang (peuterspelen).
• Kinderen van 4-11 jaar gaan naar het basisonderwijs. 
• Jongeren van 12-17 jaar gaan naar het voortgezet onderwijs.

Peuterspelen voor kinderen van 2 tot 3 jaar

Kinderen van 2 tot 3 jaar kunnen naar peuterspelen. Door spelenderwijs te leren worden de kinderen geholpen met de voorbereiding naar de basisschool (groep 1). Het gaat vaak om een aantal dagdelen per week. Peuterspelen wordt aangeboden door de kinderopvangorganisaties, zoals Babino en Freekids.

Onderwijs voor kinderen van 4 tot 11 jaar

Kinderen van 4-11 jaar gaan naar de Kernschool in Zaandam. De schooltijden zijn van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 14.00 uur. Voor meer informatie over inschrijving voor De Kernschool, stuur een mail aan info@kernschool.nl of kijk op de website van De Kernschool.

Onderwijs voor kinderen van 12 tot 17 jaar

Kinderen in de leeftijd van 12 tot 17 jaar gaan naar de Internationale Schakelklas in Krommenie. Meer informatie over de Internationale Schakelklas vindt u hier. En bij vragen of voor een inschrijving kunt u mailen naar a.hoek@isk-zaanstad.nl.

Kinderopvang voor kinderen van 0-12 jaar

Als ouder kan je gebruik maken van kinderopvang. In Nederland zijn er 2 soorten kinderopvang:

• Kinderdagopvang; voor kinderen van 0 tot en met 3 jaar van 07.00-18.30 uur.
• Buitenschoolse opvang; voor kinderen van 4 tot met 12 jaar. Het gaat om opvang voor schoolgaande basisschool kinderen. De opvang is voor schooltijd, na schooltijd en in vakanties.

In Zaanstad heb je verschillende kinderopvang organisaties die kinderopvang aanbieden, onder meer Tinteltuin, Babino en Freekids. Vaak is een kinderopvang bij een school of in de buurt van een school.

Kinderopvangtoeslag

Kinderopvangtoeslag is een tegemoetkoming voor ouders in de kosten van kinderdagopvang en buitenschoolse opvang. Voor meer informatie over onder meer het aanvragen van de toeslag, kijk dan op:

• Kinderopvang voor vluchtelingen uit Oekraïne | Opvang vluchtelingen uit Oekraïne | Rijksoverheid.nl.
• Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen toeslagen aanvragen (update) (belastingdienst.nl)
• Hoe moet ik kinderopvangtoeslag aanvragen? (belastingdienst.nl)

Vervoer naar school

Voor kinderen van 4-11 jaar die meer dan 6 kilometer van school wonen is vervoersondersteuning aan te vragen. Per leerling bekijken we in welke vorm we deze vervoersondersteuning kunnen geven.

Voor kinderen die minder dan 6 kilometer van school wonen of ouder zijn moet er zelf vervoer geregeld worden. Bijvoorbeeld een fiets.

De ervaring leert dat Oekraïense vluchtelingen graag snel betaald werk willen vinden in Nederland. Met hun verblijfsstatus mogen ze ook direct werken. Werkzoekende Oekraïense vluchtelingen kunnen hiervoor terecht bij uitzendbureaus. Ook via RefugeeWork zijn openstaande vacatures te vinden. Incidenteel organiseert de gemeente met Werkom werkbijeenkomsten, waar werkzoekende vluchtelingen aan bestaande vacatures kunnen worden gekoppeld. Hierover worden de Oekraïense vluchtelingen in Zaanstad persoonlijk geïnformeerd.

Wat is nodig om te kunnen werken?

• Burgerservicenummer (BSN) 
• Nederlandse bankrekening

Om een BSN te krijgen moeten vluchtelingen zich registreren in het BRP (Basisregistratie Personen) bij de gemeente Zaanstad. Zij kunnen hiervoor een afspraak maken bij de afdeling Burgerzaken van gemeente Zaanstad of bellen met 14 075. De afspraak is op het stadhuis van gemeente Zaanstad. Een bankrekening afsluiten kan bij nagenoeg alle banken in Nederland. Alle banken vragen om een BSN. Bij enkele online aanbieders, kan een rekening worden afgesloten zonder BSN.

Zorgverkeringsplicht is vervallen

Vanaf 1 juli 2022 is de verplichting dat vluchtelingen die betaald werk doen zichzelf moeten verzekeren voor zorgkosten, vervallen. Dat betekent dat werkende vluchtelingen uit Oekraïne vanaf 1 augustus geen zorgverzekering meer hoeven af te sluiten. Zij vallen dan onder de Regeling Medische Zorg Ontheemden uit Oekraïne (RMO). 

Hulp bij vinden van betaald werk voor vluchtelingen uit Oekraïne

Onlangs is de gemeente gestart om deze hulp te bieden aan vluchtelingen die in opvanglocaties van de gemeente verblijven. Dit doen we door hen in contact te brengen met uitzendbureaus en het werkgeversservicepunt (WSP). Vluchtelingen die graag willen werken kunnen zich aanmelden  voor een gesprek met een uitzendbureau of het WSP.  Zij helpen hen dan verder bij het vinden van passend werk. De eerste groep mensen heeft hierdoor al een baan gevonden. Ook de vluchtelingen die in gastgezinnen verblijven willen we graag op deze manier helpen. Zij kunnen zich voor een gesprek naar werk aanmelden door een e-mail te sturen naar noodopvang@zaanstad.nl. Vermeld in de e-mail voor- en achternaam, telefoonnummer, e-mailadres, welke talen de werkzoekende spreekt en welke werkervaring diegene heeft. Ongeveer een week na de aanmelding stuurt de gemeente een e-mail terug over het plannen van een gesprek. Daarin staat de datum, het tijdstip en de locatie van het gesprek.

Belangrijk; doorgeven als u betaald werk heeft gevonden

Als vluchtelingen uit Oekraïne betaald werk gaan doen hebben zij geen recht meer op leefgeld.  Dit geldt niet voor gezinsleden. Als u een baan heeft, dan bent u verplicht om dit te melden bij de gemeente Zaanstad. Dit geeft u door via e-mailadres digitaal@zaanstad.nl.

Meer informatie over werken via een uitzendbureau

Op de site van de Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) staat meer informatie over het werken via een uitzendbureau. Zoals waar vluchtelingen uit Oekraïne op moeten letten. Ook is daar een folder in het Oekraïens te vinden. 

Vluchtelingen afkomstig uit Oekraïne hebben recht op medisch noodzakelijke zorg vanuit het basispakket. Vanaf 1 juli 2022 werd de Regeling Medische zorg Ontheemden uit Oekraïne (RMO) van kracht. Deze regeling regelt de vergoeding van zorg voor Oekraïense vluchtelingen die een Burgerservicenummer (BSN) hebben. De Europese Unie heeft een Richtlijn Tijdelijke Bescherming ingesteld, waardoor Oekraïense vluchtelingen recht hebben op opvang en medische zorg, onder andere in Nederland.

Huisartsenzorg is geregeld via de digitale huisartsenpraktijk Arene. Arene online huisartsenpraktijk maakt gebruik van de Arene App waarmee je eenvoudig en veilig online jouw zorg regelt. Zo kun je via jouw smartphone of tablet nog makkelijker met Arene online huisartsenpraktijk communiceren.

Op de website van de Zorgverzekeringslijn leest u hoe de zorg voor Oekraïense vluchtelingen is geregeld. Let op: Deze informatie is sterk aan verandering onderhevig. Houd deze website in de gaten voor wijzigingen. Voor vragen kunt u ook gratis bellen met de Zorgverzekeringslijn op 0800-64 64 644 of vanuit het buitenland +31 88 900 6960. 

Op de website van GGD Zaanstreek-Waterland leest u meer over de gezondheidszorg voor Oekraïense vluchtelingen in onze regio.

Thuis vluchtelingen uit Oekraïne opvangen

Veel mensen willen hulp aanbieden door hun huis, vakantiehuisje of slaapkamer aan te bieden aan mensen die Oekraïne zijn ontvlucht. Als u een plek wilt aanbieden, kunt u zich aanmelden als gastgezin bij Takecarebnb. Zij verzorgen de werving, screening en begeleiding van gastgezinnen en/of woonruimte. Dit doet de gemeente Zaanstad niet. Op deze website staan ook tips over het opvangen van vluchtelingen in huis.

Registratie in BRP is belangrijk

Als u (een) Oekraïense vluchteling(en) in huis opvangt, is het belangrijk dat u de vluchtelingen registreert in het BRP (Basisregistratie Personen)  bij de gemeente Zaanstad. Alleen zo kunnen wij de hulp bieden die nodig is. Voor het registeren kunt u een afspraak maken bij de afdeling Burgerzaken van gemeente Zaanstad. Dit kan via de website zaanstad.nl of bellen met 14 075.

Als u vragen heeft over het regelen van een verzekering, rechten, vergoedingen, juridische vragen. kunt u contact opnemen met het landelijke telefoonnummer van Vluchtelingenwerk, telefoonnummer 020 627 7745.

Vluchtelingen

• Hoeveel vluchtelingen uit Oekraïne vangt Zaanstad op?
  Nederland vangt meer dan 100.000 vluchtelingen uit Oekraïne op in gemeentelijke en particuliere opvanglocaties. De hulp aan hen is vanaf maart 2022 in korte tijd opgezet door de Rijksoverheid, gemeenten en andere ketenpartners. Elke veiligheidsregio moet zorgen voor een bepaald aantal plekken voor opvang. Op dit moment vangt Zaanstad ongeveer 750 mensen op.
  
• Waar vangt gemeente Zaanstad de vluchtelingen op?
  In Zaanstad zijn er meerdere opvanglocaties waar vluchtelingen worden opgevangen. Vanaf november 2023 vangen we de vluchtelingen op in Saendenborch aan de Stationsstraat in Zaandam. Hier is plek voor ongeveer 400 mensen. Tevens worden er ongeveer 45 mensen opgevangen in het oude schoolgebouw Et Buut aan de Parkstraat in Zaandam. Ook zijn er 64 flexwoningen in Assendelft gerealiseerd waar 192 mensen kunnen verblijven.
  
• Waar kunnen vluchtelingen uit Oekraïne die in Nederland aankomen terecht voor opvang?
  Vluchtelingen uit Oekraïne die in Nederland aankomen, worden opgevangen door Nederlandse overheid. Er is op dit moment 1 spreidingslocatie in de Jaarbeurs in Utrecht. Hier kunnen vluchtelingen uit Oekraïne tijdelijk terecht voor onder andere een slaapplek, eten en medische zorg. Vanuit daar worden ze overgebracht naar kleinere opvanglocaties in gemeenten.
  
  Vluchtelingen kunnen zich voor een doorverwijzing voor een opvanglocatie waar plek is, melden bij: Utrecht, Jaarbeurs, Hal 5 (maandag tot vrijdag van 9:00-17:00 geopend).
  
• Zaanstad geeft veel steun en aandacht aan vluchtelingen in Oekraïne, waarom gaat die aandacht niet ook naar vluchtelingen uit andere landen?
  Zaanstad staat altijd open mensen in nood te helpen en op te vangen, ongeacht hun afkomst. Dit geldt dus voor de Oekraïense vluchtelingen die momenteel toestromen, maar ook voor vluchtelingen en asielzoekers uit andere landen. Als gemeente dragen we graag bij aan het oplossen van maatschappelijke problemen.
  
  Ook tijdens de grote vluchtelingenstroom in 2015, vooral veroorzaakt door de oorlog in Syrië, heeft de gemeente Zaanstad zich hard ingezet voor noodopvang. Dit werd destijds op meerdere locaties georganiseerd; de Achtersluispolder, het Veldpark en het Hembrugterrein.
  
  In november 2021 heeft gemeente Zaanstad een noodopvanglocatie in de Achtersluispolder geopend om het COA te helpen het tekort aan opvangplekken voor asielzoekers terug te dringen. Asielzoekers verblijven daar op een boot. Sinds april 2022 is daar een tweede boot voor opvang van asielzoekers bijgekomen. De grote toestroom van asielzoekers wordt mede veroorzaakt de machtsovername van de Taliban. Hier verblijven momenteel mensen uit veel verschillende landen, zoals Afghanistan, Syrië, Jemen, Turkije, Egypte en Eritrea. Op deze locatie worden veel en verschillende activiteiten voor bewoners georganiseerd door vrijwilligers. Ook is er een vast inzamelpunt voor kleding geopend en zijn er voorzieningen om bijvoorbeeld te voetballen en koken bij het Sportpark Poelenburg en boksen bij Choku gym. Momenteel is Zaanstad samen met het COA bezig om een nieuwe opvanglocatie te realiseren aan de Gerrit Bolkade. Daar komen 2 schepen te liggen die samen ongeveer 1000 opvangplekken zullen bieden.
  
• Waar kunnen vluchtelingen die in deze regio aankomen voor opvang terecht?
  Vluchtelingen uit Oekraïne die in Nederland aankomen, worden opgevangen door het knooppunt coördinatie informatie Oekraïne (KCIO). Zij verwijzen de vluchtelingen door naar crisisnoodopvanglocaties in het land waar zij enkele dagen verblijven. Vanuit de crisisnoodopvang stromen de vluchtelingen door naar een noodopvang in of buiten de regio. Vanuit de noodopvang gaan zij naar een opvanglocatie waar zij langere tijd kunnen verblijven. 
  
• Waarom krijgen vluchtelingen wel een woning terwijl anderen al jaren op zoek zijn naar een huis?
  Het woningtekort in Nederland is inderdaad een groot probleem. Dit is ook de reden dat we veel woningbouwprojecten zijn opgestart. Voor de opvang van vluchtelingen zijn er verschillende soorten van opvang: crisisnoodopvang voor de eerste paar dagen, noodopvang voor middellange termijn (zoals Saendenborch) en noodopvang voor langere termijn (zoals de tijdelijke woonunits en Assendelft). Alle drie zijn geen onderdeel van het reguliere woningaanbod. Het gaat hier om opvang en niet om wonen. Wel kijken we of de langere termijn optie (als wet- en regelgeving dat toelaat), zoals de tijdelijke woonunits ook kan worden toegevoegd aan het woningaanbod voor spoedwoningzoekers (starters, etc).
  
• Moeten vluchtelingen uit Oekraïne asiel aanvragen?
  Nee, vluchtelingen uit Oekraïne met een Oekraïense nationaliteit of permanente verblijfsvergunning hebben op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming recht op een verblijf in Nederland. Zij hoeven in eerste instantie geen asiel aan te vragen. De Richtlijn Tijdelijke Bescherming geeft recht op opvang, medische zorg, onderwijs en mogelijkheid om te werken.
  
• Zijn vluchtelingen uit Oekraïne verzekerd voor zorgkosten?
  De regel in Nederland is dat als je werkt je een zorgverzekering moet hebben.  Zoals de vluchtelingen uit Oekraïne onder de EU Beschermingsrichtlijnen vallen, geldt deze regel niet voor hen.  Zij hoeven  geen zorgverzekering te hebben als zij werken.  
  Vluchtelingen uit Oekraïne met een BSN vallen namelijk vanaf 1 juli 2022 onder de Regeling Medische zorg Ontheemden (RMO).  Dit is een regeling die het declareren van medische zorg  aan vluchtelingen uit Oekraïne mogelijk maakt. De regeling geldt voor werkende en niet-werkende vluchtelingen uit Oekraïne die zijn ingeschreven in de BRP en dus in het bezit zijn van een BSN. Voor de RMO betaal je geen zorgpremie en krijg je ook geen zorgtoeslag.
  Meer informatie in het Oekraïens over zorgverzekering voor Oekraïense vluchtelingen is te vinden op RefugeeHelp – Gezondheidszorg – Zorgverzekering. 
  
• Waarom hoeven vluchtelingen niet te betalen voor noodopvang terwijl sommigen wel een inkomen hebben?
  Op grond van een regeling van het Rijk, de Regeling Opvang Ontheemden Oekraïne, hebben wij als gemeente de taak te zorgen voor opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne. Het gaat daarbij niet om wonen, maar om noodopvang en opvang voor middellange tijd. Vluchtelingen die door de gemeente worden opgevangen, hoeven niet te betalen voor de opvang. Ook als zij een inkomen hebben, hoeven zij niet te betalen. De kosten die een gemeente maakt om vluchtelingen op te vangen worden door het Rijk vergoed. 

Noodopvang

• Hoe komen de vluchtelingen aan op de opvanglocaties?
  De meeste vluchtelingen komen met bussen of taxi’s naar de opvanglocaties.
  
• Hoe lang blijven de vluchtelingen op de riviercruiseschepen aan de Havenstraat?
  Vanaf begin mei ligt het eerste riviercruiseschip aan de Havenstraat. Het tweede schip ligt er sinds 24 mei. Op beide schepen is plek voor 260 mensen. Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen vanaf 1 mei in ieder geval tot 1 jaar op de schepen verblijven. 
  
• Hoe lang blijven de vluchtelingen in het oude schoolgebouw Et Buut?
  De verwachting is dat de vluchtelingen enige tijd in deze opvanglocatie kunnen verblijven. Zij kunnen daar voor een periode van 6 maanden tot maximaal 2 jaar blijven.
  
• Wat doen de vluchtelingen overdag?
  De mensen die in de opvang verblijven, mogen zich vrij bewegen in de gemeente. De meeste van hen werken of gaan naar school. Met (vrijwilligers-)organisaties en partijen in de omgeving wordt gewerkt naar een zinvolle tijds- en dagbesteding. Als u een bijdrage wil leveren aan (culturele) activiteiten kunt u zich aanmelden via noodopvang@zaanstad.nl
  
• Kan ik spullen brengen bij een opvanglocatie?
  Het is heel mooi dat u iets wilt doen. We vragen u niet naar een opvanglocatie te komen. Hoe goed uw bedoeling ook is: de vluchtelingen hebben vaak vreselijke dingen meegemaakt, ze zijn getraumatiseerd en moeten in alle rust opgevangen kunnen worden. Vanuit de gemeente zamelen wij geen kleding en goederen in. De opvanglocaties zijn volledig ingericht met nieuwe inboedel.

Gastgezin

• Ik bied onderdak aan vluchtelingen met een huisdier. Wat moet ik daarvoor regelen?
  Het kan zijn dat de vluchtelingen hun huisdier hebben meegenomen op de vlucht. Bij aankomst in Nederland met een huisdier gelden regels. Dat komt omdat Oekraïne een land met hoog-risico voor rabiës is. Sinds 15 juni 2023 zijn de versoepelingen voor de huisdieren uit Oekraïne vervallen. Vanaf dat moment moeten ontheemden de algemene importregels volgen zoals een verplichte chip, rabiësvaccinatie en een officiële gezondheidsverklaring. Dit moet al geregeld zijn vóór aankomst in Nederland.
  
• Hoe lang moet ik de woning beschikbaar stellen?
  Als u thuis vluchtelingen uit Oekraïne onderdak geeft, kunt u zelf aangeven hoe lang u woonruimte aanbiedt. Voor de vluchtelingen is het prettig dat zij er langdurig gebruik van kunnen maken, zolang de situatie in Oekraïne onzeker is. Als u de opvang als gastgezin wil beëindigen, kunt u het beste eerst in gesprek met de vluchtelingen die u opvangt. Zij kunnen misschien zelf zorgen voor huisvesting door een woning of kamer te huren. Als daar geen mogelijkheid voor is, kan de vluchteling zich aanmelden voor gemeentelijke opvang via noodopvang@zaanstad.nl. De gemeente bekijkt dan of en waar een beschikbare locatie is. Dit kan regionaal of zelfs landelijk zijn.
  
• Krijg ik vergoeding als ik thuis vluchtelingen opvang?
  Nee, gastgezinnen krijgen geen vergoeding voor de opvang. Wel ontvangen de Oekraïense vluchtelingen maandelijks leefgeld en een ‘wooncomponent’ als zij opgevangen worden door een gastgezin. Met dit bedrag kunnen zij, in overleg, bijdragen aan de extra kosten van het gastgezin.
  
• Gaat gemeente Zaanstad vluchtelingen ook via gastgezinnen opvangen?
  Gemeente Zaanstad vangt de vluchtelingen die hier aankomen op in noodopvanglocaties. Et Buut en Saendenborch zijn twee locaties waar Oekraïners verblijven. In Assendelft zijn tijdelijke containerwoningen gebouwd waar op dit moment 64 Oekraïense gezinnen wonen. Uiteraard staat het iedereen vrij vluchtelingen in huis te nemen of een bed & breakfast te verhuren aan vluchtelingen. Aanmelden als gastgezin kan via Takecarebnb: Takecarebnb – Open je wereld
  
• Ik bied onderdak aan vluchtelingen. Heeft het bieden van opvang gevolgen voor de gemeentelijke belastingen?
  Nee, als u thuis opvang biedt aan vluchtelingen heeft dat geen gevolgen voor de gemeentelijke belastingen zoals de afvalstoffen- en rioolheffing. Ook is er geen belastingplicht voor de toeristenbelasting en heeft het geen gevolgen voor eventuele inkomensregelingen van het gastgezin of het recht op kwijtschelding gemeentebelastingen.
  
• Zijn de vluchtelingen die ik thuis opvang WA-verzekerd?
  Ja, de vluchtelingen zijn meeverzekerd op de  aansprakelijkheidsverzekering van de gemeente. Als een vluchteling schade veroorzaakt in het huis van een vrijwilliger/gastgezin in Zaanstad, dan is de schade gedekt tot maximaal € 5.000,-.  Schade veroorzaakt door normaal gebruik of slijtage of schade aan de woning valt hier niet onder. Voor het melden van schade kunt u dit schadeformulier gebruiken.  Het ingevulde formulier stuurt u naar schade@zaanstad.nl.
  
• Hoe kunnen vluchtelingen overgeplaatst worden uit een gastgezin naar de gemeentelijke opvang?
  Een verzoek voor overplaatsing van een gastgezin naar een opvang van de gemeente, kan de vluchteling doen via de mail; noodopvang@zaanstad.nl.

Hulp aanbieden

• Wat kan ik doen om vluchtelingen te helpen?
  Het is hartverwarmend om te zien dat veel Zaankanters een steentje bij willen dragen. Op Hulpacties voor Oekraïne – Zaankantersvoorelkaar ziet u op welke manier u kunt helpen. Als u andere hulp wilt aanbieden, dan kunt een e-mail sturen naar noodopvang@zaanstad.nl.
  
• Waar kan ik spullen naar toe brengen voor de vluchtelingen in Zaanstad?
  In het oude winkelpand van Miss Etam in het Rozenhof Zaandam kunt u spullen doneren. Er is voornamelijk behoefte aan verzorgingsproducten. Deze spullen kunnen ingeleverd worden, kleding is niet meer nodig. Het inzamelpunt is op dinsdag, woensdag en donderdag  geopend tussen 12.00 en 16.00 uur.  Stichting Dobre Destinity zamelt in bij Museum Humanity op het Hembrugterrein. De stichting helpt al jaren een gemeente in Oekraïne, vlak bij de Poolse grens. Op dit moment zijn vooral houdbare voedingsmiddelen nodig, zoals houdbare soepen, groenten in blik of pot, pakken met pasta en rijst etc. Daarnaast medicatiemiddelen, zoals verbandmiddelen, steriele gaasjes, maandverband en incontinentiemateriaal, zeep en andere schoonmaakmiddelen, paracetamol en ibuprofen. Kleding wordt hier niet aangenomen.
  
• Ik heb een bedrijf/kantoorpand dat ik geschikt kan maken als woonruimte voor vluchtelingen. Mag dat?
  Nee, dat is niet toegestaan. Wonen in bedrijfspanden, kantoorpanden of andere panden die nu geen bestemming wonen hebben, is niet toegestaan. Dit heeft onder andere te maken met vergunningen en brandveiligheid.
  
• Als ondernemer/werkgever wil ik iets doen voor de vluchtelingen uit Oekraïne. Waar kan ik daarvoor terecht?
  Mocht u als ondernemer/werkgever iets willen betekenen voor de vluchtelingen dan kunt u een mail met uw vraag of aanbod sturen naar het  Werkgeversservicepunt (WSP):  info@wspzw.nl.Ook vragen van uitzendbureaus kunnen naar info@wspzw.nl worden gestuurd.
  
• Waar kunnen vluchtelingen gratis Nederlandse taalles volgen?
  Nieuwkomers in Zaanstad kunnen in het Taalcafé de Sluis met vrijwilligers Nederlands oefenen. In groepjes kunnen vluchtelingen gesprekjes oefenen over bijvoorbeeld boodschappen doen of naar de dokter gaan.  De Sluis biedt op verschillende momenten van de week en op verschillende plekken in Zaanstad taallessen. Kijk voor meer informatie op de website van De Sluis. Een overzicht van andere gratis taalcursussen staat op de site van Refugeehelp. 

Heeft u een vraag of wilt u hulp aanbieden, stuur dan een e-mail naar noodopvang@zaanstad.nl.

Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen zich ook aanmelden voor de e-mailnieuwsbrief. Hiermee informeren we hen over praktische zaken voor hun verblijf in Zaanstad. Meld u aan voor de nieuwsbrief Oekraïne.