Hemmes

De Hemmes is een schiereiland in de Zaan en hoort bij de wijk ’t Kalf in Zaandam.  Sinds 2012 is gemeente Zaanstad eigenaar van een deel van de Hemmes. Samen met stichting de Hemmesgroep heeft de gemeente onderzocht of de bouw van de eerste molen en tijdelijke woningbouw haalbaar is. Dit leidde in 2022 tot het plan Molenaarserf Hemmes. Dit plan in het westelijk deel van schiereiland de Hemmes is nu het eerste onderdeel van de gebiedsontwikkeling van de Hemmes.

Het plan Molenaarserf Hemmes bestaat uit:

  • Herbouw van molen De Zaadzaaijer op de oorspronkelijke locatie
  • De bouw van twee historische houtloodsen. Hier zijn plannen om de opleiding Technicus Hout en Restauratie van het Regiocollege te vestigen
  • Het plaatsen van 35 tiny houses voor maximaal tien jaar
  • Zes Zaanse pandjes

Veelgestelde vragen

Past dit in het bestemmingsplan?

Voor het westelijk deel van de Hemmes is een nieuw bestemmingsplan ‘Hemmes-Kramer’ gemaakt. Dit is nodig om het eerste deel van het plan Molenaarserf Hemmes mogelijk te maken. Op het westelijk deel zit de scheepswerf- en machinefabriek Kramer. Het huidige bestemmingsplan is niet meer in lijn met de huidige werkzaamheden. Ook de aanwezige bedrijfs- en burgerwoning hebben nog geen officiële bestemming. Daarbij wordt met dit bestemmingsplan een nieuwe loods mogelijk gemaakt. Daarom is het nodig om voor dit bedrijf een actuele bestemming op te nemen. Dat doen wij in het nieuwe bestemmingsplan ‘Hemmes-Kramer’. 

35 tiny houses voor maximaal tien jaar
In het plan Molenaarserf Hemmes zijn ook 35 tiny houses opgenomen. Deze tiny houses worden niet meegenomen in het bestemmingsplan ‘Hemmes-Kramer’, omdat het hier om een tijdelijke situatie gaat van 10 jaar. Ook moet hiervoor nog een partij gevonden worden, die de huisjes wil gaan neerzetten. 

Komt er ook permanente woningbouw?
Sinds 2012 is gewerkt aan een plan voor woningbouw met de herbouw van enkele historische molens. Dit plan is een samenwerking tussen burgerinitiatief de Hemmesgroep en de gemeente Zaanstad. 

Tot nu toe is gebleken dat de plannen voor permanente woningbouw nog niet haalbaar zijn. Dit komt omdat de grond is verdeeld over meerdere eigenaren. En door geur- en geluidscontouren van omliggende bedrijven. In 2019 heeft de gemeenteraad daarom besloten om de plannen voor permanente woningbouw voorlopig aan de kant te schuiven. 

Wat is stichting Hemmes Groep?

De Stichting Hemmes Groep is een burgerinitiatief en bestaat hoofdzakelijk uit Zaankanters met diverse experises. 

Kernpunten van de Stichting Hemmes Groep: 

  • Erfgoed als inzet voor de ontwikkeling van de Hemmes
  • Bouwen volgens de Zaanse bouwprincipes: houtbouw en padenstructuur
  • Leren, werken en maken: de molen en de houtloods zal met leerlingen worden gebouwd onder begeleiding van een leermeester & restaurator. De molen, houtloods & Zaanse panden bieden ruimte aan maak-bedrijven en /of het Praktijkcentrum Restauratie & Ambacht Nord-Holland. 
  • Energietransitie: De molen wekt stroom op net als de zonnepanelen op de houtloods. De energie wordt gebruikt om de panden van warmte en elektriciteit te voorzien. Er zal een energiecoörperatie worden opgericht. 
  • Milieuvriendelijk & recycling. De panden worden gemaakt van hout en waar mogelijk van bestaande materialen zoals oude dakpannen. 
  • Natuurinclusief, zowel de panden als het terrein.
  • Behoud en versterken van de biodiversiteit.

De Hemmes is een schiereiland in de Zaan en hoort bij de wijk ’t Kalf in Zaandam. Het ligt ten zuiden van de Julianabrug, naast de Zaanse Schans, en ten noorden van de snelweg A8. De naam is afgeleid van het woord “hemland” wat buitendijks land betekent. Oorspronkelijk was het een eiland in de Zaan, maar door dempingen is het een schiereiland geworden.

Door de ligging aan het open water was het een zeer geschikte locatie voor molens. Er stonden er dan ook acht: De  Oranjeboom, De Roggebloem, De Oude Zwan, De Zeemeeuw, De Kogmeeuw, De Zaadzaaijer, De Prolpot en De Poelsnip. Door branden en sloop staan er inmiddels geen molens meer op De Hemmes en is de vorm van De Hemmes in de loop der jaren nogal veranderd.

Luchtfoto Hemmes
Luchtfoto Hemmes

Wat zijn de volgende stappen?

Het College van Burgemeester en Wethouders legde het ontwerpbestemmingsplan Hemmes-Kramer van 21 december 2023 tot en met 31 januari 2024 ter inzage. Tijdens deze periode kon iedereen de stukken bekijken en hierop reageren. Dit noemen we een ‘zienswijze indienen’. Op dit moment is de gemeente bezig met het verwerken van deze zienswijzen om tot een definitief bestemmingsplan te komen.

Bekijk hier de stukken: Terinzagelegging ontwerpbestemmingsplan Hemmes-Kramer Zaanstad – iBabs Publieksportaal (bestuurlijkeinformatie.nl)

Als alles volgens planning verloopt kan in 2025 een start gemaakt worden met de bouw van de houtloods en de molen. 

Heeft u vragen over het schiereiland de Hemmes? Dan kunt u mailen naar: maakmidden@zaanstad.nl.