Circulaire stad
Gemeente Zaanstad wil een circulaire stad zijn. Circulair betekent dat we grondstoffen zo goed mogelijk behouden en zo lang mogelijk gebruiken. Hiermee voorkomen we verspilling, vervuiling en afval. Afval voor de één wordt zo weer een grondstof voor de ander. Daarnaast helpt een circulaire economie met het verminderen van CO2-uitstoot. En dat helpt weer met het halen van de klimaatdoelstellingen.
Een circulaire economie is ook beter voor de samenleving. Het maakt onze economie onafhankelijk van andere gebieden die zelf deze grondstoffen en materialen ook nodig hebben.
Huishoudelijk afval
In Zaanstad scheiden bewoners afval aan huis. Afval zoals plastic verpakkingen, blik, drinkpakken, oud papier en gft- en etensresten haalt HVC aan huis op. Of we zamelen dit afval in met afvalcontainers in de wijk. Deze afvalsoorten kunnen we hergebruiken. Op deze manier blijft er nog een beetje restafval over. Door afval beter te scheiden, kunnen we meer afval hergebruiken en hoeven we minder restafval te verbranden.
Bedrijfsafval
Het meeste afval in Zaanstad is bedrijfsafval. Om de industrie in 2050 circulair te krijgen, zijn afspraken gemaakt in de Cluster Energie Strategie Noordzeekanaalgebied. Hierin staat dat we ruimte moeten geven aan bedrijven en pilots om duurzame en circulaire bijdragen te leveren. Naar schatting is in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) 1.051 ton aan reststromen vanuit de voedingsmiddelenindustrie beschikbaar voor hoogwaardige verwerking. Dit vraagt ruimte voor transport en verwerking.
In Zaanstad wordt steeds meer circulair gebouwd. Circulair bouwen is een manier van bouwen waarbij materialen en grondstoffen zoveel mogelijk worden hergebruikt en gerecycled, in plaats van ze na gebruik weg te gooien. Het draait om het maken van gebouwen die zo min mogelijk impact hebben op het milieu, door te streven naar een gesloten kringloop van materialen. Dit betekent dat bijvoorbeeld bouwmaterialen worden gekozen die gemakkelijk kunnen worden gedemonteerd en hergebruikt, en dat afval wordt geminimaliseerd. Het doel is om duurzame, efficiënte en veerkrachtige gebouwen te creëren die bijdragen aan een gezondere planeet.
Factsheet Duurzaam en circulair bouwen in Zaanstad 2022
MRA Uitvoeringsconvenant houtbouw
Zaanstad heeft zich in 2021 aangesloten bij het MRA Uitvoeringsconvenant houtbouw. Met deze samenwerking willen we dat er in de woningbouw meer met hout wordt gebouwd.De productie van materialen zoals staal en beton zorgen voor veel CO2-uitstoot. Dat is bij hout veel minder. Een groot voordeel is dat hout juist CO2 opslaat in gebouwen. Houtbouw draagt daarmee bij aan het behalen van klimaatdoelstellingen en vermindert de behoefte aan primaire grondstoffen. Ook geeft houtbouw de mogelijkheid om flexibeler te bouwen. De functie van gebouwen aanpassen kan makkelijker en de grondstoffen blijven behouden.
Stand van zaken Zaanse houtbouw 2023
Factsheets met Zaanse voorbeelden
We hebben factsheets gemaakt (mei 2023) waarin we met Zaanse voorbeelden illustreren wat circulair bouwen is. Hierbij richten we ons vooral op materiaalgebruik en energie. Andere thema’s voor een duurzame gebouwde omgeving, zoals natuurinclusief en klimaatadaptief komen hierin nog minder aan bod.
- Wat is circulair bouwen?
- Circulair beton: Burano
- Circulair slopen: Cleopatra en Durghorst
- R ladder: Circulaire ingrepen in de openbare ruimte
- Duurzaam en circulair bouwen: Parteon
- Hergebruik industrieel erfgoed: Zaankwartier
- Optimaal hergebruik: ZNMC
- Integraal circulair : Zwembad De Slag
- Modulaire bouw met hout: Slachthuisstraat 67-67A
Kennis delen over circulair bouwen
De gemeente Zaanstad kijkt verder dan haar gemeentegrens. Wij nemen deel aan sector- en keteninitiatieven waar nieuwe ideeën en ontwikkelingen gedeeld worden tussen bedrijven, medeoverheden en organisaties. Voorbeelden hiervan:
Cirkelstad
Zaanstad is partner van Cirkelstad. Dat is een platform voor koplopers in de circulaire en inclusieve bouwsector die samen willen doen, leren en elkaar willen ontmoeten.
De website van Cirkelstad is een bron van informatie: kennis delen, ontmoeten en doen staat op de site centraal.
Regionaal Programma Cirkelstad
Ook nemen we deel aan het Regionaal Programma Cirkelstad om circulair bouwen in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) te versterken. Samen met C-creators organiseren we Community of Practice bijeenkomsten, waarin we kennis, ervaringen en de laatste ontwikkelingen delen samen met lokale ondernemers.
De textielindustrie heeft grote impact op het milieu. Om textiel te maken, is er namelijk veel land, water en energie nodig en worden er veel chemicaliën gebruikt. Het textielafval neemt toe, en komt nog veel bij het huishoudelijk restafval terecht. We willen verspilling van textiel, zoals kleding en beddengoed, verminderen.
Aanbesteding voor circulaire bedrijfskleding
De gemeente Zaanstad heeft haar bedrijfskleding in 2023 circulair aanbesteed en ingekocht volgens de R-ladder. Dat wil zeggen, hoe hoger op de ladder, hoe beter. Zo zijn reuse (direct hergebruik) en repair (repareren) beter dan recyclen. Recyclen staat onderaan de R-ladder. De bedrijfskleding wordt gerepareerd en telt inmiddels 10 nieuwe items met gerecycled polyester en gerecycled katoen. Nieuwe items dragen we als de oude items niet meer draagbaar of niet meer veilig zijn.
Inzamelen en hergebruik textiel
De gemeente Zaanstad is verantwoordelijk voor het inzamelen van het huishoudelijk afval van bewoners. Voor textiel hebben we textielcontainers van ReShare (Leger des Heils). Alle textiel mag in de textielcontainers, ook oud en kapot.
De textielcontainers worden geleegd met de handlosmethode. Dat betekent dat de inhoud van de container handmatig wordt nagekeken op mogelijke vervuiling. Ook wordt het textiel handmatig gesorteerd op herdraagbaar en niet-herdraagbaar textiel.
Herdraagbaar textiel
Het herdraagbare textiel wordt verkocht in binnen- en buitenland. Het niet-herdraagbare textiel wordt vermaakt tot poetsdoeken, isolatiemateriaal voor de auto-industrie en tot nieuwe kleding. Zo werken we aan een enorme besparing op CO2-uitstoot.
Niet-herdraagbaar textiel
Het niet-herdraagbare textiel uit textielcontainers wordt verwerkt in samenwerking met het bedrijf Textiles2Textiles. Dit textiel scheiden zij op materiaal én kleur met de Fibersort machine. Vervolgens snijdt de Trimclean machine het materiaal in kleine stukjes stof. Ook verwijdert deze machine alles wat niet in de originele stof thuishoort, zoals knopen, ritsen en labels. Op deze manier blijven de vezels bestaan om weer nieuwe garens van te maken. Lees meer op Textiles 2 Textiles
Soms blijft een fiets te lang staan op een openbare plek, soms staat een fiets fout geparkeerd (buiten de fietsenrekken). Die fout of lang geparkeerde fietsen krijgen eerst een label. Als de fietsen uiteindelijk niet wordt opgehaald, neemt de gemeente ze mee naar het fietsendepot om ze te hergebruiken.
Nieuwe eigenaren voor achtergelaten (kapotte) fietsen
In het fietsendepot knappen we de achtergelaten fietsen op. Daarna worden ze voor een lagere prijs verkocht aan onder andere Stichting Leergeld. Zij zorgen ervoor dat de fietsen terecht komen bij mensen met een kleinere portemonnee die een fiets nodig hebben. Voor bijvoorbeeld school of werk.
Fietsonderdelen hergebruiken
Fietsen die we niet meer kunnen opknappen gaan naar de fietsenhandelaar. Deze kan de onderdelen van de fietsen gebruiken voor het maken van nieuwe spullen. Zo kunnen er van fietsbanden nieuwe broekriemen worden gemaakt!